Als ouder of leerling heb je het jezelf vast al eens afgevraagd. Wat is het verschil tussen havo en vwo? Een vraag die we in dit artikel uitgebreid beantwoorden. Want met een bijna afgeronde basisschoolperiode en een aankomend schooladvies, wil je wel de juiste keuze kunnen maken. De verschillen tussen havo en vwo gaan verder dan alleen de looptijd. Ook het niveau, de vakken en doorstroommogelijkheden zijn anders. Maar is havo nou echt makkelijker dan vwo? Wat zijn de typische kenmerken van een havo of vwo leerling en welke doorstroommogelijkheden zijn er na havo en vwo? Kortom, wat is het verschil tussen havo en vwo?
Waar staan afkortingen havo en vwo voor?
De afkorting havo staat voor Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs en duurt 5 jaar. Qua niveau kun je deze middelbare opleiding zien als op één na hoogste. Daarmee bevindt de havo zich net onder het vwo. Feitelijk gezien kun je dus stellen dat havo makkelijker is dan vwo. Of dat in de praktijk ook zo is, lees je verderop in dit artikel. De afkorting vwo staat voor Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs. Een vwo opleiding duurt 6 jaar. Deze opleiding is het hoogst haalbare na het afronden van de basisschoolperiode. Daar zou je uit op kunnen maken dat vwo moeilijker is dan havo.
En hoe zit dat met een havo/vwo of dubbel schooladvies?
Na de basisschoolperiode wordt er een leeradvies meegegeven: vmbo (vmbo-t, vmbo kader of vmbo basis), havo of vwo. Maar er kan ook een dubbel schooladvies worden gegeven, bijvoorbeeld havo/vwo. Dit wordt meegegeven als de leerling tussen beiden niveaus valt, maar wel grotendeels over een vwo denkvermogen beschikt.
Overstappen van havo naar vwo
Is overstappen van havo naar vwo moeilijk? In ieder geval best spannend, zeker wanneer een leerling twijfelt of hij/zij het niveau wel aan kan. Op veel scholen kunnen leerlingen starten in een havo/vwo brugklas, een zogenaamde dakpanklas (zie verderop in dit artikel). Er kan dan in de loop van de tijd in de brugklas besloten worden of er verder gegaan wordt op havo of vwo niveau. Of overstappen moeilijk is, hangt af van verschillende factoren. In de eerste plaats van het leerniveau, maar ook of de leerling gemotiveerd genoeg is. De lesstof en de wijze van denken zijn misschien wel de grootste verschillen. Is een havo leerling gemotiveerd, is er sprake van een serieuze instelling en is het havo niveau geen probleem? Dan is de overstap naar het vwo met de juiste begeleiding vaak prima te doen.
Verschil tussen havo en vwo
Het verschil tussen havo en vwo is vooral te vinden in het aantal leerjaren, de leerwijze en het aantal vakken. Een groot verschil tussen havo en vwo is de mate van zelfstandigheid en denkwijze. De lesstof is precies hetzelfde, alleen wordt er van een vwo leerling meer zelfstandigheid geeist. Daarnaast is er op vwo minder tijd voor de “basisvakken” wanneer een leerling besluit om het gymnasium te volgen. Krijgt een havo leerling bijvoorbeeld 4 uur engels per week? Dan kan dat op het gymnasium zomaar de helft zijn omdat de andere helft van de tijd wordt gereserveerd voor Latijn en Grieks.
Lees ook: Tips voor kinderen die moeilijk mee komen op school
Totale duur van havo en vwo opleidingen
Een havo opleiding kan worden afgerond in 5 jaar. Dit betreft de studietijd onder normale omstandigheden. Dat wil zeggen dat de leerling in het 17e levensjaar klaar kan zijn met zijn of haar havo opleiding.
Een vwo opleiding kan onder normale omstandigheden worden afgerond in 6 jaar tijd. Het diploma wordt dan, als vanzelfsprekend, uitgereikt in het 18e levensjaar.
Doorstroomrecht en vervolgopleidingen voor havo en vwo
Stroomt een leerling door naar havo na het afronden van een vmbo opleiding? Het is dan mogelijk om na je examen verder te gaan in havo-4.
Stroomt een leerling door naar vwo na het afronden van een havo opleiding? Het is dan mogelijk om na je examen verder te gaan in vwo-5.
Met een havo diploma kunnen leerlingen verder naar een vervolgopleiding. Voorbeelden daarvan zijn het mbo of hbo. Door naar een universitaire opleiding kan ook, een universiteit kan echter wel diverse eisen stellen. Met een vwo diploma op zak is het een stuk eenvoudiger. Leerlingen krijgen over het algemeen direct toegang tot elke gewenste vervolgopleiding of universiteit.
Verplichte vakken in havo onderbouw
- Nederlands
- Duits
- Engels
- Frans
- Rekenen
- Wiskunde
- Mens & Natuur
- Mens & Maatschappij
- Kunst & Cultuur
- Bewegen & Sport
Verplichte vakken in havo bovenbouw
- Nederlandse taal en literatuur
- Engelse taal en literatuur
- culturele en kunstzinnige vorming (CKV)
- rekenen (telt niet mee voor eindexamen)
- maatschappijleer
- lichamelijke opvoeding
Havo profielen vanaf vierde jaar
In het derde jaar van de havo wordt er een profiel gekozen. Op elke school worden onderstaande profielen aangeboden. De profielen zorgen ervoor dat leerlingen goed kunnen doorstromen naar HBO of Universiteit.
- economie en maatschappij (geschiedenis, wiskunde A, economie)
- cultuur en maatschappij (vreemde taal, geschiedenis)
- natuur en techniek (natuurkunde, wiskunde B, scheikunde)
- natuur en gezondheid (biologie, scheikunde, wiskunde A)
Verplichte vakken in vwo onderbouw
- Nederlandse taal & literatuur
- Engelse taal & literatuur
- Frans
- Duits
- Rekenen
- Maatschappijleer
- Culturele of Klassieke Kunstzinnige vorming
- Lichamelijke opvoeding
Verplichte vakken in vwo bovenbouw
- Nederlandse taal & literatuur
- Engelse taal & literatuur
- Rekenen
- Maatschappijleer
- Culturele Kunstzinnige vorming
- Lichamelijke opvoeding
Volgt een leerling gymnasium, dan zijn ook klassieke culturele vorming, Latijn of Grieks verplichte vakken voor vwo bovenbouw. Er zijn ook scholen die deze vakken al in de onderbouw aanbieden.
VWO profielen vanaf vierde jaar
In het derde jaar van de VWO wordt er een profiel gekozen. Op elke school worden onderstaande profielen aangeboden. De profielen zorgen ervoor dat leerlingen goed kunnen doorstromen naar HBO of Universiteit.
- economie en maatschappij (geschiedenis, wiskunde A, economie)
- cultuur en maatschappij (wiskunde C, geschiedenis)
- natuur en techniek (natuurkunde, wiskunde B, scheikunde)
- natuur en gezondheid (biologie, scheikunde, wiskunde A)
Verschil tussen havo en vwo in lesstof en werkdruk
Is havo makkelijker dan vwo? Eerder in dit artikel hebben we het al even laten vallen. De verschillen tussen havo en vwo in moeilijkheidsgraad zitten vooral in de lesstof, de denkwijze en de werkdruk. De lesstof op het vwo is uitgebreider dan bij een havo opleiding. De leerling moet dus over een bredere kennis kunnen beschikken tegen de tijd dat de eindexamens worden afgenomen. Dat ligt niet aan de basisvakken, die zijn precies hetzelfde als op de havo. Het ligt aan de vorm van lesgeven én aan extra vakken die gegeven worden, waardoor er minder tijd overblijft voor de basisvakken. Er moet meer thuis gedaan worden en er wordt meer zelfstandigheid verwacht van de leerlingen.
Het leertempo ligt hoger op het vwo en de denkwijze verschilt met die van leerlingen op de havo. Het begrijpen van de vakken en de lesstof die dit omvat is op vwo meer van belang dan op de havo. Naast het feit dat leren belangrijk is, zal een vwo’er de materie echt moeten begrijpen om de opleiding met succes af te kunnen ronden.
Kenmerken typische HAVO leerling
Of vwo moeilijker is dan havo of havo makkelijker is dan vwo, hangt ook af van het type leerling. Havo leerlingen en vwo leerlingen verschillen in dat opzicht van elkaar. De kenmerken van een typische havo leerling lopen uiteen. Vaak zijn havo leerlingen sociaal, zelfstandig en slim genoeg tot het bedenken van oplossingen. Naast een goed stel hersens beschikt een typische havo leerling ook over uitstekende communicatieve en sociale vaardigheden.
Kenmerken typische VWO leerling
Een typische vwo leerling is zeer zelfstandig en vormt graag zijn of haar eigen mening. Daarbij is er altijd de drang naar onderzoek. Een vwo’er is uiteraard slim, beschikt over een uitstekend zelfreflectie en is kritisch. Op zichzelf, maar ook op de directe omgeving. Inzet is geen probleem voor een vwo leerling. Opdrachten en huiswerk worden gemaakt zonder dat daar aanmoediging voor nodig is.
Wat is een havo/vwo dakpanklas?
Blijft de keuze tussen havo en vwo moeilijk? Dan is een leerling misschien op zijn plek in een havo/vwo dakpanklas. Niet alle scholen hebben een havo/vwo dakpanklas, sommige scholen hebben alleen een havo brugklas en een vwo brugklas. Is er wel een havo/vwo dakpanklas dan kunnen zowel kinderen met een havo, een havo/vwo en een vwo advies hierin terecht komen. In een dakpanklas wordt zowel op havo als vwo niveau les gegeven waardoor leerlingen in twee jaar tijd kunnen kijken bij wel niveau zij zich het prettigst voelen. Na (meestal) twee jaar kunnen zij dan verder op havo of vwo niveau. Een perfecte manier voor leerlingen om het verschil tussen havo en vwo te ervaren!
Havo/vwo dakpanklas of opstromen vanuit havo brugklas naar vwo
Scholen die geen havo/vwo dakpanklas hebben bieden vaak wel de mogelijkheid om op te stromen naar vwo vanuit een havo brugklas. Zo kan een leerling met havo/vwo advies starten in een havo brugklas. In deze havo brugklas krijgt de leerling geregeld les op vwo niveau waarbij leerkrachten kunnen zien hoe deze manier van lesgeven wordt opgepakt. Ook kan de leerling op deze manier het verschil tussen havo en vwo ervaren. Kan de leerling vwo niveau aan? Dan kan er aan het begin van het tweede jaar worden overgestapt naar een vwo klas. Andersom is vaak ook mogelijk wanneer er geen havo/vwo dakpanklas is. Een leerling start in een vwo klas en kan eventueel terug naar havo als na een jaar blijkt dat vwo toch te hoog gegrepen is.
*Foto’s via Shutterstock
